Gần 6 giờ chiều thứ bảy, ngày 27/1/2024 (17 tháng Chạp Âm Lịch), điện thoại của tôi reo liên tục. Tôi không kịp bắt máy, vì vội chuẩn bị đi lễ nhà thờ. Điện thoại lại reo, tôi liếc nhìn nhanh xem phải người thân quen nào gọi hay không. Là một số lạ. Tôi bấm vào nhật ký cuộc gọi như thói quen để kiểm tra kỹ hơn. Sáu cuộc gọi nhỡ liên tiếp, cùng một số “lạ”, mà tôi không biết hoặc chí ít là không lưu danh bạ nên không biết là ai. Khi tôi chưa kịp định hình đây là số người nào thì số lạ đó lại calling thêm lần nữa – lần thứ 7. Bạn không thể ngó lơ một ai đó đã kiên nhẫn gọi bạn liên tiếp 7 cuộc như vậy được, ngoại trừ bạn biết chính xác đó là số người yêu cũ hoặc tín dụng đen.
Tôi bắt máy. Đầu dây bên kia: “Alo, anh có phải luật sư Hòa không ạ”. “Vâng tôi đây”.
Giọng một người đàn ông: “Anh ơi, có gia đình cần anh giúp gấp. Bây giờ con họ bị đánh đập, bạo hành, bị bỏ ăn, đáng thương lắm anh ạ, ba la ba la…..”.
Thực lòng tôi vẫn chưa hiểu người đầu dây bên kia cần tôi giúp chuyện gì, vì những việc này đáng lý họ phải gọi ngay cho công an mới đúng, chứ gọi cho một Luật sư thì không thể giải quyết nhanh bằng công an được. Không còn giờ để tôi nói chuyện lâu hơn vì Nhà Thờ đã đến giờ lễ. Tôi nói nhanh: “Gia đình đã đi báo công an chưa?” “Dạ rồi nhưng không giải quyết được gì anh ạ”.
Tôi biết vụ này có uẩn khuất và phức tạp, nhưng tôi không thể tư vấn qua điện thoại kiểu nay lâu hơn được, vì chuông lễ của Nhà thờ đã vang. “Tôi xin lỗi bây giờ tôi phải đi lễ rồi, tầm độ 1 giờ nữa anh gọi cho tôi được không?” Bên kia: “Dạ được”.
Hơn 1 tiếng sau. Trong lúc ăn cơm tối. Chuông điện thoại của tôi tiếp tục reo. Lần này là giọng của một phụ nữ: “Dạ luật sư Hòa ơi, nhờ Luật sư giúp. Em có đứa con gái, quen một thằng bạn trai rồi lỡ có bầu, đẻ con, mà giờ nó bị đánh đập bạo hành, không cho ăn uống, rồi bị giam lỏng ở nhà, nhờ anh cứu giúp với”.
Thực sự khi nghe chị trình bày, ban đầu tôi không nghĩ mình có thể giúp được gì. Tuy vậy, theo thói quen nghề nghiệp, tôi vẫn phải hỏi mấy câu thêm theo nghiệp vụ Luật sư để hiểu rõ hơn sự tình. Chị nhanh nhảu: “Bây giờ vợ chồng em gặp Luật sư luôn được không?” Bây giờ tức là hơn 8 giờ tối thứ bảy. Đây không phải là thời gian làm việc và tôi cũng không thường hẹn gặp khách vào khung thời gian này, nên tôi hẹn lại. “Thế thứ hai anh chị gặp tôi ở văn phòng trên Quận 3 được không?” Đầu giây bên kia lộ vẻ bối rối và lo lắng vì tôi nghe âm thanh ậm ừ chứ không phải tiếng trả lời. Tôi sau một chút do dự, thì cũng đồng ý gặp họ ngay trong đêm, vì tôi biết tâm trạng của người cha, người mẹ trong những lúc như thế này, đặc biệt họ là những người cha mẹ lặn lội từ một huyện ở miền Trung vào Sài Gòn tìm cách cứu con.
Linh tính mách bảo tôi nên gặp càng sớm càng tốt vì có vẻ gia đình này thực sự cần mình lúc này. Một cuộc hẹn ngoại lệ giữa tôi và khách tại một quán café gần nhà mà tôi thích ngồi nhâm nhi café và làm việc vào mỗi sáng thứ bảy. Thế là tôi gặp khách ngay trong đêm, tôi nhắn địa chỉ cho 2 anh chị đến.
Hai vợ chồng cùng đến gặp tôi trạc tuổi ngoài 40. Tôi hỏi chuyện anh chị thì được rõ sự tình rằng: Anh chị có một con gái sinh năm 2001, xinh xắn và học giỏi. Chị đưa các bằng khen của cháu cho tôi xem để thêm tin tưởng. Bé học đến hết năm 3 đại học, xin vào Sài Gòn vừa thực tập sớm vừa làm thêm dịp hè tại công ty của người họ hàng. Quá trình thực tập hè này, cháu gặp một bạn trai sinh năm 1990 và đem lòng yêu rồi dâng đời con gái cho cậu kia vào lúc tuổi còn thanh xuân nhất.
Cháu lỡ mang thai ngoài ý muốn. Trớ trêu thay, lúc cháu mang thai thì cũng là lúc người cháu yêu lộ mặt gia trưởng, bạo lực. Cháu thường xuyên bị mắng chửi thậm tệ, thậm chí bị đánh đập, còn cả vết thương trên cổ. Cháu bị bạo hành về thể chất lẫn tinh thần nhưng không dám báo về gia đình biết, vì cháu sợ xấu mặt cha mẹ. Cháu phải nói dối rằng cháu muốn ở Sài Gòn làm kiếm tiền, chuyện học cháu có thể tạm xin bảo lưu 1 năm.Đến khi cháu sinh con được 3 tháng thì cha mẹ vẫn không hay biết gì về con gái mình nay đã thành một người mẹ trẻ. Cháu tiếp tục là nạn nhân của bạo hành. Lần này, cháu không chỉ bị người yêu mà còn cả cha mẹ của hắn ta bạo hành mình. Cháu chịu hết nổi, nhiều lúc cháu nghĩ đến cái chết, nhưng bản năng làm mẹ đã kéo cháu lại cuộc sống. Cháu tìm đường thoát thân ra khỏi gia đình người đàn ông kia. Nhưng làm sao được, cháu bị giam lỏng với con của mình. Nếu cả nhà họ đi làm hay ra khỏi nhà, thì họ đều khóa trái cửa từ bên ngoài, từ nhà trước ra nhà sau. Cháu sợ mất con, cháu gọi về ba mẹ thú thật mọi việc và nhờ cứu giúp.
Ba mẹ cháu vừa giận vừa thương con. La mắng nhưng không thể bỏ rơi cháu được. Thế là ba mẹ cháu lặn lội vào Sài Gòn tìm đến nơi cháu ở để xin dẫn cháu và cháu ngoại được 3 tháng tuổi về quê nuôi dưỡng….. nhưng bất thành. Ba mẹ cháu xin giảng hòa để hy vọng con gái của mình được đối xử tốt hơn ở nơi đất khách quê người. Nhưng không, cứ 1-2 ngày cháu lại gọi về báo mình bị chửi mắng, đánh đập, bỏ đói. Thế là ba mẹ cháu lại vào Sài Gòn thêm 2 lần nữa. Ba mẹ cháu là dân quê vào Sài Gòn không biết làm gì hơn ngoại trừ báo chính quyền địa phương. Đại diện hội phụ nữ phường xuống hòa giải cũng không được gì. Họ khuyên cháu nhẫn nhịn đợi con lớn hoặc phải kiện ra Tòa án. Cháu nhẫn nhịn nhưng cũng không được yên. Cháu biết mình khó sống nổi nơi này. Cháu từ 53 kg lúc là con gái, đến khi sinh con chỉ còn 40 kg. Cháu còn bị làm nhục bởi chính người đàn ông mà mình từng rất yêu thương, hắn bắt cháu cởi đồ để hắn quay phim và dọa rằng nếu cháu bỏ trốn sẽ tung video này lên mạng. Cháu quá tủi nhục. Bố mẹ cháu đi báo công an, nhưng vì không biết cách trình bày nên được khuyên về hòa giải với gia đình bên kia hoặc kiện ra Tòa giành quyền nuôi con. Trong lúc tuyệt vọng, thì bố mẹ cháu được tài xế taxi giới thiệu tìm luật sư. Bác tài này cũng không biết Luật sư Hòa là ai, mà thông qua một người bạn khác giới thiệu đến tôi.
Tối thứ bảy tôi gặp hai anh chị là bố mẹ cháu để nắm bắt tình hình vụ việc. Thứ hai, thì cháu và con được giải cứu khỏi gia đình người bạn trai với sự giúp đỡ của cơ quan công an. Hành trình giải cứu cháu không hề đơn giản và nhiều phen đấu trí. Vì tính bảo mật nên tôi không tiện kể ra đây được, tuy nhiên, trong giới hạn bài viết này tôi xin phép được chia sẻ vài bước cần thiết để các bạn đồng nghiệp trẻ khác cân nhắc áp dụng cho các tình huống tương tự. Tôi chia sẻ vì thiết nghĩ việc này cũng là tốt, vì biết đâu có nhiều người dân gặp cảnh tương tự và cần sự giúp đỡ từ luật sư hay ai đó hiểu biết pháp luật, việc nhờ đúng người và làm đúng cách sẽ ra kết quả thuận lợi hơn nhiều là làm sai cách trước một sự việc ngàn cân treo sợi tóc như vậy:
- Tiếp nhận vụ việc;
- Đánh giá tình trạng nguy cấp của người bị hại;
- Vạch ra kế hoạch hành động;
- Soạn gấp các đơn trình báo, kêu cứu khẩn cấp. Trong đơn cần nhấn mạnh tình trạng nguy cấp của nạn nhân cũng như hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng của đối tượng;
- Liên hệ các sự giúp đỡ cần thiết;
- Nộp đơn đúng nơi, đúng người và trực tiếp giúp khách hàng trình báo vụ việc;
- Dự liệu các tình huống xấu hoặc không như kỳ vọng;
- Chuẩn bị các phương án đối phó với các tình huống xấu hoặc không như kỳ vọng;
- Cho khách hàng biết trước các tình huống xấu hoặc không như kỳ vọng có thể xảy ra;
- Không hứa trước hay cam kết về kết quả, ngoại trừ cam kết về sự nỗ lực và tận tâm;
- Tuân thủ tuyệt đối kế hoạch;
- Hành động dứt khoát, quyết liệt nhưng ôn hòa trên tinh thần thượng tôn pháp luật.
Quy trình trên không chắc chắn 100% tạo ra kết quả như kỳ vọng ngay, nhưng ít ra sẽ thúc đẩy tạo ra kết quả thuận lợi. Khi có phương pháp đúng thì mới hy vọng tạo ra kết quả tốt.
Tại LHLegal, tôi không phải là Luật sư giỏi nhất về các vụ việc dân sự như trên, vì tại đây còn có các luật sư giỏi những việc này hơn cả tôi. Tôi chuyên giải quyết các tranh chấp, vụ kiện thương mại hoặc vụ án hình sự có yếu tố thương mại và những vụ án rất cấp bách cần hành động ngay. Chúng tôi phân việc theo chuyên môn, sở trường là vì vậy. Tuy nhiên, việc mà tôi không thường đảm nhận lại mang lại một niềm hành phúc dâng tràn cho tôi cùng các cộng sự trong năm 2023. Kết quả tạo ra được là gia đình cháu được về quê an toàn, được đoàn viên, sum vầy với nhau trong ngày Tết. Đây cũng là động lực lớn cho anh em luật sư chúng tôi hướng đến một năm 2024 hạnh phúc hơn với nghề. Việc làm đúng sẽ hạnh phúc thành là vậy.
Biết ơn nghề và kính chúc cho không chỉ các luật sư tại LHLegal mà còn tất cả các đồng nghiệp luật sư trên mọi miền tổ quốc sẽ gặt hái thêm nhiều hạnh phúc với nghề trong năm Giáp Thìn 2024.
Luật sư Lê Nguyên Hòa.
Sài Gòn, mùng 10 Tết Giáp Thìn.
